Dự án “làng Đức Giáo hoàng Phanxicô” ở Trung phi

Dự án “làng Đức Giáo hoàng Phanxicô” ở Trung phi

Bangui – Một ngôi làng mang tên “Đức Giáo hoàng Phanxicô” sẽ là nơi gặp gỡ của các cộng đồng tôn giáo khác nhau ở Cộng hòa Trung Phi. Dự án đang được phái đoàn các chuyên viên về Trung phi của Vatican nghiên cùng với Chương trình của các tôn giáo của Trung phi nghiên cứu.

Martin Nkafo Nkamitia, giám đốc phân bộ Nghiên cứu cỗ võ văn hóa Trung phi và chủ tịch phái đoàn các chuyên viên Vatican về Trung phi nhắc lại: “Đức Giáo hoàng Phanxicô đã khẳng định Bangui là thủ đô tinh thần của nhân loại. Ngài đã mở cửa Năm Thánh ở Bangui. Lần đầu tiên trong lịch sử Giáo hội Cửa Thánh được mở bên ngoài Vatican. Đó là những cảm thức không thể bỏ qua. Bởi thế chúng tôi đã nghĩ đén việc thành lập một ngôi làng, nơi có thể là điểm gặp gỡ của các cộng đồng tôn giáo ở Trung Phi, để ghi nhớ cuộc viếng thăm Trung phi của Đức Thánh Cha.”

Dự án làng “Đức Giáo hoàng Phanxicô” đã được trình lên tổng thống Trung phi và thị trưởng Bangui trong dịp bổ nhiệm của Đức hồng y Dieudonné Nzapalainga.

Đức Giáo hoàng Phanxicô đã thăm Trung phi từ ngày 29-30/11/2015 và đã để lại một kỷ niêm tại quốc gia này, đặc biệt trên bình diện các mối tương giao liên tôn, nhờ cuộc viếng thăm ấn tượng những người di dân tụ họp trong đền thờ Hồi giáo chính của khu PK5. (Agenzia Fides 20/4/2017)

Hồng Thủy

“Christo’s Box” – sáng kiến của Đức Thánh Cha ủng hộ bịnh viện nhi ở Trung Phi

“Christo’s Box” – sáng kiến của Đức Thánh Cha ủng hộ bịnh viện nhi ở Trung Phi

Chrostox box

Vatican – Một sáng kiến từ thiện mới, liên kết nghệ thuật, văn hóa, lòng thương xót và sự tương trợ với nhau. Đó là “Christo’s Box – hộp của Christo, giữa nghệ thuật và lòng thương xót, món quà cho Bangui”.

Sự kiên được phát động bởi Bộ truyền thông của Tòa Thánh, bởi bảo tàng viện Vatican với trung tâm Truyền hình Vatican và văn phòng thông tin.

Những tác phẩm nghệ thuật khổ nhỏ (hơn 300 tác phẩm) được thực hiện bởi nghệ nhân nổi tiếng người Bungari Christo Vladimirov Javacheff sẽ được bán tại các buổi đấu giá ở Luân đôn, Torino, Milan, Roma và tất cả số tiền thu được sẽ tặng cho bịnh viện nhi ở Bangui, Cộng hòa Nam Phi. Đó là ý muốn của Đức Thánh Cha Phanxicô để tương trợ cho một vùng đất nghèo khổ như tại Bangui, miền trung của Châu Phi.

Sáng kiến này bắt đầu từ tác phẩm nghệ thuật mà Christo đã thực hiện với một gói hàng có hộp chứa các dvd “Khám phá bảo tàng viện Vatican”do trung tâm Truyền hình Vatican và văn phòng thông tin thực hiện. Tác phẩm này mô tả khuôn mặt của một thanh niên, được vẽ cách đây 500 năm bởi Raphael, bên cạnh triết gia Aristote trong bức họa nổi tiếng “trường học Atêna”. Họa sĩ đã chọn tập trung sự chú ý của mình vào đôi mắt của chàng thanh niên, người anh em họ của Đức Phaolô II. Christo chụp lấy ánh nhìn của chàng thanh niên, bất động và ngừng lại ở vô cùng, diễn tả vẻ đẹp sâu xa.

Các hộp đựng DVD này sẽ được bán tại nhiều nơi khác và số tiền thu được sẽ giúp cho các bịnh nhân trẻ em của Trung Phi có những bình dưỡng khí và dụng cụ hồi sức, như Đức Thánh Cha Phanxicô đã muốn và tuyên bố rõ ràng trong cuộc viếng thăm Bangui vào năm ngoái. Còn bản gốc của tác phẩm sẽ được tác giả tặng cho Vatican và sẽ được cất giữ tại Bộ truyền thông của Tòa Thánh.

Trong cuộc phỏng vấn trong buổi giới thiệu tác phẩm này, giám đốc bảo tàng viện Vatican, ông Antonio Paolucci đã nói: “Christo đã đóng gói Raphael” và ông làm như thế để giúp đỡ Bịnh viện nhi đồng ở Bangui, ở vùng thất vọng nhất của Châu Phi: là một mẫu gương đáng khâm phục của sự đa năng.  Cách đây 500 năm, Đức Giáo hoàng Giulio II đã gọi Raphael đến vẽ các phòng của Vatican vì muốn vinh danh ông và Giáo hội. Ngày nay, Đức Giáo hoàng Phanxicô dùng Raphael và Christo cho một hành động từ thiện cho những người nghèo nhất giữa những người nghèo.

Đức ông Vigàno, giám đốc Ủy ban truyền thông thì nhấn mạnh rằng: “Hoạt động này có một mục đích kép. Trên hết nó trình bày dấu chỉ cụ thể sự quan tâm của Ủy ban Truyền thông của Tòa Thánh đến một thời đại và ngôn ngữ đặc trưng của nó. Christo là một trong những nhân vật nổi tiếng của nghệ thuật đương đại của thế giới. Tác phẩm mà ông tặng cho Bộ truyền thông sẽ là một dấu hiệu cụ thể của sự kết hợp mà ông thấy tại Bảo tàng viện Vatican. Khía cạnh thứ hai là sự liên kết giữa nghệ thuật, văn hóa và sự tương trợ. Tác phẩm nghệ thuật trở thành món quà cho nhân loại và cũng là cơ hội để thực hiện một hành động từ thiện cụ thể. Chính Đức Giáo hoàng Phanxicô đã chỉ định là số tiền thu được sẽ tặng cho bịnh viện nhi đồng ở Bangui. (ACI 12/5/2016)

Hồng Thủy OP

Đức Thánh Cha tiếp Tổng Thống Trung Phi đến cám ơn

Đức Thánh Cha tiếp Tổng Thống Trung Phi đến cám ơn

Đức Thánh Cha tiếp Tổng Thống Trung Phi đến cám ơn

VATICAN. Trưa 18-4-2016, ĐTC đã tiếp kiến tân tổng thống Cộng hòa Trung Phi, giáo sư Faustin Archange Touadéra, đến viếng thăm và cám ơn ngài đã viếng thăm tại Trung Phi hồi cuối tháng 11 năm ngoái với những thành quả tích cực cho đất nước này.

Đây là chuyến viếng thăm quốc tế đầu tiên của Tổng thống Touadéra. Ông mới đắc cử hồi tháng 2 năm nay.

Mặc dù những lời căn ngăn hồi đó của nhiều cơ quan an ninh quốc tế, ĐTC Phanxicô vẫn nhất định đến viếng thăm tại thủ đô Bangui của Cộng Hòa Trung Phi, ngày 29 và 30-11 năm ngoái, mở cửa Năm Thánh tại Nhà Thờ chính tòa, gặp gỡ các tín hữu Kitô và Hồi giáo, và đã giúp đẩy mạnh tiến trình hòa giải tại đất nước này sau những năm tháng nội chiến.

Đức Cha Dieudonné Nzapalanga, TGM giáo phận thủ đô Bangui, nói rằng nhờ cuộc viếng thăm của ĐTC Phanxicô, Cộng hòa Trung Phi đã tiến đến nền hòa bình. Từ sau cuộc viếng thăm của ĐTC, chúng tôi đã cảm thấy một luồng gió thay đổi, có một sự đổi hướng hoàn toàn”.

Thông cáo của Phòng Báo Chí Tòa Thánh cho biết sau khi gặp ĐTC, Tổng thống Touadéra đã gặp và hội kiến với ĐHY Quốc vụ khanh Pietro Parolin và ngoại trưởng Paul Gallagher.

Trong các cuộc trao đổi thân mật ấy, có nhắc lại sự tiếp đón nồng nhiệt dành cho ĐTC trong cuộc viếng thăm của ngài hồi tháng 11 năm ngoái ở Bangui. Ngoài ra các vị nhắc đến tiến trình tuyển cử mới đây và sự đổi mới các cơ chế của đất nước đang diễn ra trong bầu không khí xây dựng. Góp phần vào tiến trình này có cuộc đối thoại giữa các tôn giáo, và Tòa Thánh cầu mong một thời kỳ hòa bình và thịnh vượng cho toàn thể đất nước Trung Phi. Đồng thời, các vị cũng nhấn mạnh đến những hậu quả các cuộc xung đột trong những năm gần đây vẫn còn đè nặng trên dân chúng, và kêu gọi Cộng đồng quốc tế tiếp tục hỗ trợ sự phát triển tại Cộng hòa Trung Phi.

Cũng trong cuộc nói chuyện, hai bên bàn đến quan hệ song phương tốt đẹp giữa Tòa Thánh và Cộng hòa Trung Phi, và nhận định rằng những quan hệ này có thể được củng cố thêm trong khuôn khổ những văn kiện pháp lý như công pháp quốc tế dự trù. Chính phủ Trung Phi đánh giá cao sự đóng góp của Giáo Hội và các vị Mục Tử cho xã hội, đặc biệt trong lãnh vực giáo dục và y tế, cũng như trong viễn tượng hòa giải và tái thiết đất nước” (SD 18-4-2016)

G. Trần Đức Anh OP

Đức Thánh Cha thăm Đền thờ Hồi giáo trung ương của Trung Phi

Đức Thánh Cha thăm Đền thờ Hồi giáo trung ương của Trung Phi

Đức Thánh Cha viếng thăm Đền thờ Hồi giáo trung ương của Trung Phi

BANGUI. Trong cuộc viếng thăm Đền thờ trung ương và cộng đoàn Hồi giáo ở thủ đô Bangui của Trung Phi, ĐTC gọi người Hồi giáo là anh chị em và cổ võ cùng nhau xây dựng hòa bình.

Sáng thứ hai 30-11-2015, lúc 8 giờ 15, ĐTC đã đến thăm Đền thờ trung ương của cộng đoàn Hồi giáo ở Koudoukou, cách tòa Sứ thần 4 cây số.

Trong số 4 triệu 600 ngàn dân ở Cộng hòa Trung Phi, có 80% là tín hữu Kitô, đa số theo Tin Lành và có 1 triệu 700 ngàn tín hữu Công Giáo, tức là 37.3% dân số toàn quốc. Hồi giáo chỉ chiếm 12% dân cư tại nước này.

Rất ít người dám tin tưởng rằng ĐTC sẽ thành công trong dự tính đến thăm Đền thờ Hồi giáo trung ương vì có quá nhiều nguy hiểm đe dọa. Thế mà ngài đã làm được. ĐTC Phanxicô đã bước vào đền thờ hồi giáo này ở địa điểm mệnh danh là Cây số 5 nổi tiếng, chia cách vùng trú ngụ của người hồi giáo chiếm đa số với khu vực người Kitô. Địa điểm này rất nguy hiểm và là biểu tượng của sự căng thẳng vì cuộc nội chiến tại Cộng hòa Trung Phi.

Chính tại nơi đây, ĐTC đã mạnh mẽ nhấn mạnh ”Giữa Kitô và hồi giáo, chúng ta đều là anh em”, đã mời gọi mọi người ”hãy hiệp nhất, đoàn kết với nhau để chặn đứng những hành vi từ phía bên này hay bên kia đang hủy hoại khuôn mặt của Thiên Chúa và che đậy âm mưu bảo vệ bằng mọi cách những lợi ích cá nhân, dù phải chà đạp công ích của con người” và đã đưa ra lời kêu gọi ”cùng nhau chúng ta hãy nói không với oán hận, bạo lực trả thù, đặc biệt là trả thù nhân danh một đức tin.

Gặp gỡ

Khi đến nơi ĐTC đã được Imam Tidiani Moussa Naibi của đền thờ đón tiếp. Trong lời chào mừng, Imam Naibi nói:

”Ngày hôm nay, tình liên đới của toàn thế giới với nhân dân Cộng hòa Trung Phi được biểu lộ qua sự hiện diện của ngài nơi đây, tại đền thờ hồi giáo trung ương của Bangui. Qua cuộc viếng thăm này, thế giới chứng minh rằng luôn hướng nhìn về chúng tôi và lo âu cho tình trạng của chúng tôi. Vì thế, chúng tôi muốn nhân cơ hội này trấn an toàn thế giới rằng lúc này đây chỉ là một thời điểm lịch sử, dù đau thương, nhưng rồi sẽ qua đi; và chúng tôi sẽ tìm lại được hòa bình và an ninh, một nền hòa bình và an ninh lâu bền và công bằng hơn trước nữa.

Chúng tôi có thể hy vọng như thế nhờ nhiều hành động nhắm tìm lại hòa bình, khích lệ việc chia xẻ quyền bính, tổ chức các cuộc bầu cử tự do và dân chủ, tạo điều kiện cho một chương trình cai trị quốc gia tốt đẹp mà chính phủ lâm thời đang can đảm thực hiện. Xin Thiên Chúa toàn năng giúp đem lại hòa bình cho đất nước chúng tôi, một nền hòa bình công chính và phong phú.

Đáp từ của ĐTC

Đáp lời Imam Tidiani Moussa Naibi, ĐTC Phanxicô nói với các anh em hồi giáo thân mến là ngài rất vui sướng được gặp gỡ họ nơi đây và cám ơn dự đón tiếp nồng hậu họ dành cho ngài, nhất là cám ơn những lời chào đón thân ái của Imam.

Ngài nói: ”Chuyến viếng thăm mục vụ tại Cộng Hòa Trung Phi sẽ không trọn vẹn nếu thiếu cuộc gặp gỡ với cộng đoàn hồi giáo này. Giữa Kitô và hồi giáo, chúng ta là anh em với nhau. Chúng ta phải nhìn nhau như là anh em, phải đối xử với nhau như thế. Chúng ta biết rõ là những biến cố và bạo lực gần đây đã làm rúng động đất nước này không có nền tảng trên những nguyên do hoàn toàn tôn giáo. Ai nói rằng mình tin vào Thiên Chúa, dù nam hay nữ, phải là một người xây dựng hòa bình. Tín hữu Kitô, hồi giáo và người tin vào các tôn giáo cổ truyền đã sống chung bao nhiêu năm dài trong hòa bình. Vì thế chúng ta phải đoàn kết, phải hiệp nhất để chặn đứng mọi hành vi, do phía bên này hay phe bên kia, đang hủy hoại Khuôn mặt Thiên Chúa và che dấu mục tiêu bảo vệ tư lợi đặc thù, dù phải hy sinh công ích. Và ĐTC kêu gọi: ”Chúng ta hãy cùng nhau nói không với oán thù, bạo lực, nhất là khi chúng được thực hiện nhân danh một tôn giáo hay nhân danh Thiên Chúa. Thiên Chúa là hòa bình.”

ĐTC nhấn mạnh rằng trong những thời điểm thê thảm, các giới lãnh đạo tôn giáo, Kitô cũng như hồi giáo, đã can đảm đương đầu với thách đố và giữ một vai trò quan trọng trong việc tái lập hòa giải và tình huynh đệ giữa mọi người.

Ngài đặc biệt cám ơn những hành động liên đới và khích lệ mọi người tiếp tục biến đất nước này thành một căn nhà ấm cúng cho mọi người con dân không phân biệt chủng tộc, khuynh hướng chính trị hay tôn giáo. Có như thế, Cộng Hòa Trung Phi sẽ góp phần đắc lực vào việc dập tắt mọi ổ căng thẳng đang hiện hữu và ngăn cản người dân Phi Châu không được thụ hưởng những lợi ích của phát triển như họ đáng được hưởng và có quyền được hưởng. Xin Thiên Chúa chúc lành và bảo vệ anh chị em.

Khi vừa đến đền thờ hồi giáo, ĐTC đã yêu cầu được đưa đến trước Mihrab, là hốc đá cẩm thạch chỉ hướng thánh địa La Mecca của hồi giáo.

Ngài đã cầu nguyện một lúc trước hốc đá này. Các imam đã tặng ĐTC một bản họa trên gỗ, có khắc một câu kinh Coran và câu nói: ”nếu có dịp gặp những ai sẵn sàng yêu thương, họ là những người xưng mình là tín hữu Kitô.”

Sau cuộc gặp gỡ tại đền thờ hồi giáo, ĐTC đã dùng xe đến thăm những người tỵ nạn sống trong những căn lều cạnh đền thờ và thăm trường Koudoukou, nơi mà các trẻ em Kitô và hồi giáo cùng nhau học hành.

Cuộc viếng thăm của ĐTC tại Đền thờ Hồi giáo, khu tị nạn và trường học kéo dài 1 giờ, liền đó ngài đến trung tâm thể thao Barthélémy Boganda để cử hành thánh lễ cho các tín hữu.

Mai Anh

 

ĐTC kêu gọi xây dựng một Trung Phi hòa bình, hòa giải và thịnh vượng Trung Phi 1/2

ĐTC kêu gọi xây dựng một Trung Phi hòa bình, hòa giải và thịnh vượng Trung Phi 1/2

ĐTC Phanxicô hôn trẻ em tại trại tỵ nạn Bangui

Ngày thứ nhất ĐTC viếng thăm  Cộng hòa Trung Phi

Sáng Chúa Nhật hôm qua ĐTC đã từ giã Uganda để sang Cộng hòa Trung Phi là chặng thứ ba trong chuyến tông du Phi châu lần đầu tiên của ngài.

Lúc 8 giờ sáng ĐTC đã từ giã các nhân viên Tòa Sứ Thần để đi xe ra phi trường cách đó 45 cây số lấy máy bay đi Trung Phi. Lễ nghi từ biệt đã diễn ra tại phi trường quốc tế Entebbe. ĐTC đã được tổng thống tiếp đón tại lối vào dành cho các nhân vật quan trọng. Hai vị đã đàm đạo riêng với nhau trước khi lễ nghi tiễn biệt bắt đầu. Ban quân nhạc đã cử quốc thiều Vaticăng và quốc thiều Uganda. ĐTC đã bắt tay từ biệt tổng thống Yoweri Kaguta Museveni và các vị lãnh đạo chính trị dân sự cũng như các Giám Mục Uganda.

Lúc 9 giờ 15 chiếc máy bay A330 của hãng hàng không Alitalia chở ĐTC và đoàn tuỳ tùng đã cất cánh rời phi trường Entebbe để trực chỉ phi trường quốc tế M’poko của thủ đô Bangui cách đó 1.618 cây số.

ĐTC đã gửi diện tín chào thăm các vị tổng thống và nhân dân các nước Uganda, Cộng hòa dân chủ Congo và Trung Phi, khi máy bay ở trên không phận các nước này. Trong điện tín gửi tống thống Uganda Yoweri Museveni, ĐTC tái bầy tỏ lòng biết ơn của ngài đối với tổng thống và nhân dân Uganda và bảo đảm với tổng thống sự gần gũi tinh thần và ngài khẩn cầu Thiên Chúa ban cho dân nưóc Uganga phước lành bình an, niềm vui và sự thịnh vượng. Trong điện tín gửi tống thống Joseph Kabila ĐTC gửi lời chào thăm tổng thống và toàn dân cộng hòa dân chủ Congo, và xin Thiên Chúa toàn năng ban ơn hòa bình và thịnh vượng cho mọi người. Khi máy bay vào không phận Trung Phi ĐTC gửi điện tín chào thăm tổng thống Catherine Samba-Panza và nhân dân Trung Phi. Ngài bầy tỏ niềm vui được đến viếng thăm nước này và khẩn nài Thiên Chúa chúc lành cho tổng thống và dân nước Trung Phi.

Thủ đô Bangui có 745.000 dân cư, là thành phố lớn nhất của Trung Phi, nằm ở mạn bắc sông Ubangi, ghi dấu biên giới với Cộng hòa dân chủ Congo. Được người Pháp thành lập năm 1889, ngày nay Bangui là trung tâm thương mại và hành chánh quốc gia, nơi có Quốc hội, các dinh thự của chính quyền, các ngân hàng, các hãng xưởng ngoại quốc, các tòa đại sứ, nhà thương, khách sạn và đại học. Nhưng cũng có nhiều người sống trong các khu xóm nghèo gọi là “Kodros” được xây bằng gạch làm bằng bùn trộn rơm. Nhiều khu phố của thủ đô Bangui thấp hơn mực nước sông, vì thế hay bị lụt lội. Chẳng hạn các trận mưa lũ trong hai tháng 6-7 năm 2009 đã khiến cho 11.000 người lâm cảnh không nhà. Vì Trung Phi nằm ở phía bắc đường xích đạo nên nhiệt độ quanh năm ít khi xuống dưới 30 độ C. Trong vùng thủ đô Bangui có 26 nơi có từ thời sắt được Liên Hiệp Quốc xếp vào danh sách gia tài của thế giới. Địa điểm gần thủ đô nhất có từ thế kỷ thứ X trước công nguyên.

Tổng giáo phận Bangui có khoảng 1,2 triệu dân, trong đó có hơn nửa triệu tín hữu công giáo, tức chiếm 42% tổng số dân. Giáo phận có 25 giáo xứ, 35 linh mục giáo phận, 78 linh mục dòng, 65 tu huynh, 144 nữ tu và 20 đại chủng sinh. Giáo Hội điều khiển 36 cơ sở giáo dục và 9 trung tâm bác ái xã hội.

Máy bay đã hạ cánh tại phi trường Bangui sau 2 giờ 45 phút bay. ĐTGM Franco Coppola, Sứ Thần Tòa Thánh, và vị trưởng nghi lễ  đã lên máy bay chào ĐTC. Bà tổng thống lâm thời Catherine Samba-Panza đã đón tiếp ĐTC tại chân thang máy bay. Hai em bé đã tặng hoa cho ĐTC. Hiện diện tại phi trường cũng có một số giới chức lãnh đạo, các Giám Mục Trung Phi, một nhóm tín hữu và một ca đoàn.

Ban nhạc đã cử quốc thiều Vaticăng và quốc thiều Trung Phi. ĐTC đã bắt tay chào giới lãnh đạo hiện diện. Sau đó ngài vào phòng khách của phi trường đàm đạo riêng với bà tổng thống. Lúc 10 giờ 20 ĐTC lên xe đến thăm xã giao bà tổng thống tại Dinh Phục Hưng cách đó 9 cây số. Mặc dù tình hình nội chiến và trời nóng 41 độ C, đã có hàng trăm ngàn người đứng hai bên đường từ phi trường về thủ đô để chào đón ĐTC với niềm vui ngoại thường của lễ hội phi châu. Các hướng đạo sinh công giáo cũng đã đuợc huy động để giữ trật tự hai bên đường.

Bà tổng thống đã đón ĐTC tại chân cầu thang và tháp tùng ngài vào thư phòng để đàm đạo riêng. Trong khi đó ĐHY Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, hội kiến với thủ tướng Trung Phi cùng với ĐTGM Phụ tá và Đức Sứ Thần Tòa Thánh.

Tiếp đến bà tổng thống đã giới thiệu gia đình với ĐTC và hai bên trao đổi quà tặng. Bà Catherine Samba-Panza sinh năm 1954, đậu tiến sĩ luật tại đại học Sorbonne bên Paris. Bà là luật sư và thương gia, phó chủ tịch Hiệp hội các nữ luật sư Trung Phi, và dấn thân bảo vệ các quyền con người. Bà đã là thị trưởng thủ đô Bangui, khi xảy ra xung đột vũ trang giữa lực lượng Seleka và Anti Balaka. Bà đã được Hội đồng quốc gia lâm thời chỉ định làm tổng thống lâm thời cho tới khi có các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội mới.

ĐTC đã khích lệ chính quyền và toàn dân Trung Phi thăng tiến đất nước theo khẩu hiệu của Cộng hòa Trung Phi như các ngưởi cha quốc gia đã mơ ước đề ra đó là “Hiệp nhất, Phẩm giá và Lao động”.

Lúc 11 giờ rưỡi ĐTC đã gặp gỡ hàng lãnh đạo, đại diện các tổ chức quốc tế và ngoại giao đoàn trong sân dinh tổng thống. Trong diễn văn chào mừng bà tổng thống bày tỏ niềm vui lớn của toàn dân Trung Phi được ĐTC tới thăm, sau chuyến viếng thăm của Đức Gioan Phaolô II. Bà cũng đề cập tới các vấn đề và khó khăn của dân nước Trung Phi trong đó có thảm cảnh nội chiến, tình hình chính trị xã hội khủng hoảng, bất an và bạo lực, chia rẽ, bất hòa, nghi ngờ, khiến xảy ra cảnh giết người nhân danh Thiên Chúa. Con cái Trung Phi đã không biết trung thành với tôn chỉ của Barthélémy Boganda, người của Giáo Hội người cha quốc gia, nên cần thừa nhận các lỗi lầm của mình và xin tha thứ. Chuyến viếng thăm của ĐTC sẽ giúp họ tái xây dựng đất nước.

Ngỏ lời với mọi người ĐTC đã khích lệ chính quyền và toàn dân Trung Phi thăng tiến đất nước theo khẩu hiệu của Cộng hòa Trung Phi như các ngưởi cha quốc gia đã mơ ước đề ra đó là “Hiệp nhất, Phẩm giá và Lao động”. Ngài cũng cầu mong cộng đoàn quốc tế dấn thân liên đới nhiều hơn nữa, và hiệp nhất với chính quyền Trung Phi trợ giúp quốc gia này tiến triển, đặc biệt trong việc hòa giải, giải trừ vũ khí, duy trì hoà bình, trợ giúp ý tế và thăng tiến nền văn hóa của việc quản trị lành mạnh trên tất cả mọi bình diện cuộc sống xã hội.

ĐTC nói đây là lần đầu tiên ngài đặt chân lên đất Trung Phi, sau vị tiền nhiệm là Đức Gioan Phaolô II, trong thời điểm Trung Phi đang từ từ tiến tới chỗ bình thường hóa cuộc sống xã hội chính trị của mình, mặc dầu còn có nhiều khó khăn. Ngài đến Trung Phi như một người hành hương của hòa bình và trong tư cách là tông đồ của niềm hy vọng. Chính vì thế ngài chào mừng cố gắng của các chính quyền quốc gia và quốc tế đã dẫn đưa Trung Phi tới giai đoạn này. Ngài cầu mong các cuộc thăm dò ý kiến quốc gia trong vài tuần nữa cho phép quốc gia thanh thản bắt đầu một giai đọan mới  trong lịch sử của mình.

Nhắc đến khẩu hiệu mà các thế hệ cha ông của Trung Phi đã mơ ước và đề ra là “HIệp nhất – Phẩm giá và Lao động” , ĐTC khẳng định:

Ngày nay còn hơn hôm qua, ba từ này diễn tả các khát vọng của mỗi một người dân Trung Phi, và vì thế nó là một địa bàn chắc chắn cho chính quyền, có nhiệm vụ hướng dẫn vận mệnh của đất nước, Hiệp nhất, Phẩm giá và Lao động! Ba từ nặng nghĩa, mà mỗi từ diễn tả một công trường cũng như một chương trình không bao giờ hoàn tất, một nhiệm vụ cần  thực hiện không ngừng.

Trước hết là hiệp nhất. Nó là giá trị cốt yếu cho sự hòa hợp các dân tộc. Nó cần được sống và xây đựng từ sự khác biệt tuyệt diệu của thế giới môi sinh, bằng cách tránh cám dỗ sợ hãi người khác, sợ hãi những gì chúng ta không quen, những gì không thuộc chủng tộc, các lựa chọn chính trị, hay tôn giáo của chúng ta. Trái lại, sự hiệp nhất đòi hỏi tạo dựng và thăng tiến một tổng hợp các phong phú mà mỗi người đem theo trong chính mình. Sự hiệp nhất trong khác biệt, đó là một thách đố, mời gọi phải có óc sáng tạo, sự quảng đại, từ bỏ và tôn trọng tha nhân.

Tiếp đến là phẩm giá. Nó chính là giá trị luân lý đồng nghiã với lương thiện, chính trực, thanh nhã và danh dự, định tính các người nam nữ ý thức được các quyền lợi và bổn phận của mình khiến cho họ tôn trọng lẫn nhau. Mỗi một người đều có một phẩm giá. Trung Phi là quốc gia của « Zo kwe zo », là đất nước, trong đó mỗi người là một nhân vị. Vì thế phải làm tất cả để duy trì quy chế và phẩm giá của con người. Và người có các phương tiện của một cuộc sống đứng đắn, thay vì lo lắng cho các đặc quyền đặc lợi, thì phải tìm trợ giúp những người nghèo nàn hơn có được các điều kiện sống xứng đáng với phẩm giá con người, nhất là qua việc phát triển tiềm năng nhân bản, văn hóa, kinh tế và xã hội của họ. Do đó, được giáo dục, săn sóc, chống nạn thiếu dinh dưỡng và tranh đấu để bảo đảm cho tất cả mọi người một nơi ở xứng đáng phải nằm trong chương trình của một sự phát triển lo lắng cho nhân phẩm. Nói cho cùng phẩm giá con người đó là làm việc cho phẩm giá của người đồng loại.

Sau cùng là lao động. Chính qua công việc làm mà anh chị em có thể cải tiến cuộc sống của gia đình. Thánh Phaolô nói : « Không phải con cái có nhiệm vụ thu tích của cải cho cha mẹ, mà là cha mẹ phải thu tích của cải cho con cái » (2 Cr, 12,14). Nỗ lực của cha mẹ diễn tả tình yêu đối với các con nhỏ. Và anh chị em Trung Phi, anh chị em có thể cải tiến đất nước tuyệt vời này, bằng  cách khai thác nhiều tài nguyên của nó một cách hữu lý. Xứ sở của anh chị em nằm trong một vùng được coi là một trong hai lá phổi của nhân loại, vì sự phong phú ngoại thường của nó liên quan tới sự khác biệt sinh học. Liên quan tới điểm này, quy chiếu Thông điệp Laudato si’ tôi muốn đăc biệt lôi kéo dự chú ý  của từng người, các công dân, giới hữu trách quốc gia, các tổ chức quốc tế, các hãng xưởng đa quốc, đối với trách nhiệm nghiêm trọng của mình trong việc khai thác các tài nguyên môi sinh, trong các chọn lựa và các dự án phát triển, một cách này hay cách khác liên lụy tới toàn trái đất. Việc xây dựng một xã hội thịnh vượng phải là một công việc liên đới. Sự thật này, sự khôn ngoan của của dân tộc anh chị em đã hiểu từ lâu, và diễn tả ra qua châm ngôn : «Kiến tuy nhỏ, nhưng vì nhiều nên chúng đem chiến lợi phẩm về tổ » .

Thật là vô ích nhấn mạnh tầm quan trọng nòng cốt mà cung cách hành xử và quản trị của công quyền, là những người đầu tiên phải nhập thể trung thực trong cuộc sống của mình các giá trị của sự hiệp nhất, phẩm giá và lao động, vì họ là các mẫu gương cho các người đồng hương.

Tiếp tục diễn văn ĐTC đã nêu bật phần đóng góp và dấn thân của Giáo Hội trong việc thực hiện các giá trị này, như lịch sử xã hội chính trị đã cho thấy. ĐTC  bảo đảm phần đóng góp của Giáo Hội cho việc xây dựng Trung Phi như sau :

Cùng với các Giám Mục Trung Phi tôi xin tái bầy tỏ sự sẵn sàng của Giáo Hội địa phương này ngày càng góp phần hơn vào việc thăng tiến công ích, nhất là qua việc tìm kiếm hoà bình và hòa giải. ĐTC chắc chắn rằng các chính quyền hiện nay cũng như tương lai sẽ không ngừng lo lắng bảo đảm cho Giáo Hội có các điều kiện thuận tiện giúp chu toàn sứ mệnh tinh thần của mình. Như thế Giáo Hội sẽ có thể ngày càng góp phần « thăng tiến mọi người và toàn con người » (Populorum progresio. S.14).

Để kết thúc tôi xin nói lên lần nữa niềm vui được viếng thăm đất nước tuyệt vời này nằm ở trung tâm Phi châu, có một dân tộc đạo đức sâu xa, và đưọc phú bẩm cho một gia tài thiên nhiên và văn hóa phong phú như vậy. Tôi trông thấy ở đó một đất nước được tràn đầy ơn lành của Thiên Chúa. Ước chi nhân dânTrung Phi, cũng như hàng lãnh đạo và tất cả các tổ chức của nó, đánh giá đúng đắn giá trị của các phước lành này, bằng cách không ngừng làm việc cho sự hiệp nhất, nhân phẩm  và hoà bình xây dựng trên công lý ! Xin Thiên Chúa chúc lành cho tất cả anh chị em !.

Diễn văn của ĐTC đã bị ngắt quãng nhiều lần bởi các tràng pháo tay của cử tọa. Bà tổng thống đã giới thiệu với ĐTC vài cộng sự viên thân tín nhất.

Linh Tiến Khải – Vatican Radio

 

ĐTC kêu gọi xây dựng một Trung Phi hòa bình, hòa giải và thịnh vượng

ĐTC kêu gọi xây dựng một Trung Phi hòa bình, hòa giải và thịnh vượng

Pope Francis arrives in Bangui

Ngày thứ nhất ĐTC viếng thăm  Cộng hòa Trung Phi

Sáng Chúa Nhật hôm qua ĐTC đã từ giã Uganda để sang Cộng hòa Trung Phi là chặng thứ ba trong chuyến tông du Phi châu lần đầu tiên của ngài.

Lúc 8 giờ sáng ĐTC đã từ giã các nhân viên Tòa Sứ Thần để đi xe ra phi trường cách đó 45 cây số lấy máy bay đi Trung Phi. Lễ nghi từ biệt đã diễn ra tại phi trường quốc tế Entebbe. ĐTC đã được tổng thống tiếp đón tại lối vào dành cho các nhân vật quan trọng. Hai vị đã đàm đạo riêng với nhau trước khi lễ nghi tiễn biệt bắt đầu. Ban quân nhạc đã cử quốc thiều Vaticăng và quốc thiều Uganda. ĐTC đã bắt tay từ biệt tổng thống Yoweri Kaguta Museveni và các vị lãnh đạo chính trị dân sự cũng như các Giám Mục Uganda.

Lúc 9 giờ 15 chiếc máy bay A330 của hãng hàng không Alitalia chở ĐTC và đoàn tuỳ tùng đã cất cánh rời phi trường Entebbe để trực chỉ phi trường quốc tế M’poko của thủ đô Bangui cách đó 1.618 cây số.

ĐTC đã gửi diện tín chào thăm các vị tổng thống và nhân dân các nước Uganda, Cộng hòa dân chủ Congo và Trung Phi, khi máy bay ở trên không phận các nước này. Trong điện tín gửi tống thống Uganda Yoweri Museveni, ĐTC tái bầy tỏ lòng biết ơn của ngài đối với tổng thống và nhân dân Uganda và bảo đảm với tổng thống sự gần gũi tinh thần và ngài khẩn cầu Thiên Chúa ban cho dân nưóc Uganga phước lành bình an, niềm vui và sự thịnh vượng. Trong điện tín gửi tống thống Joseph Kabila ĐTC gửi lời chào thăm tổng thống và toàn dân cộng hòa dân chủ Congo, và xin Thiên Chúa toàn năng ban ơn hòa bình và thịnh vượng cho mọi người. Khi máy bay vào không phận Trung Phi ĐTC gửi điện tín chào thăm tổng thống Catherine Samba-Panza và nhân dân Trung Phi. Ngài bầy tỏ niềm vui được đến viếng thăm nước này và khẩn nài Thiên Chúa chúc lành cho tổng thống và dân nước Trung Phi.

Thủ đô Bangui có 745.000 dân cư, là thành phố lớn nhất của Trung Phi, nằm ở mạn bắc sông Ubangi, ghi dấu biên giới với Cộng hòa dân chủ Congo. Được người Pháp thành lập năm 1889, ngày nay Bangui là trung tâm thương mại và hành chánh quốc gia, nơi có Quốc hội, các dinh thự của chính quyền, các ngân hàng, các hãng xưởng ngoại quốc, các tòa đại sứ, nhà thương, khách sạn và đại học. Nhưng cũng có nhiều người sống trong các khu xóm nghèo gọi là “Kodros” được xây bằng gạch làm bằng bùn trộn rơm. Nhiều khu phố của thủ đô Bangui thấp hơn mực nước sông, vì thế hay bị lụt lội. Chẳng hạn các trận mưa lũ trong hai tháng 6-7 năm 2009 đã khiến cho 11.000 người lâm cảnh không nhà. Vì Trung Phi nằm ở phía bắc đường xích đạo nên nhiệt độ quanh năm ít khi xuống dưới 30 độ C. Trong vùng thủ đô Bangui có 26 nơi có từ thời sắt được Liên Hiệp Quốc xếp vào danh sách gia tài của thế giới. Địa điểm gần thủ đô nhất có từ thế kỷ thứ X trước công nguyên.

Tổng giáo phận Bangui có khoảng 1,2 triệu dân, trong đó có hơn nửa triệu tín hữu công giáo, tức chiếm 42% tổng số dân. Giáo phận có 25 giáo xứ, 35 linh mục giáo phận, 78 linh mục dòng, 65 tu huynh, 144 nữ tu và 20 đại chủng sinh. Giáo Hội điều khiển 36 cơ sở giáo dục và 9 trung tâm bác ái xã hội.

Máy bay đã hạ cánh tại phi trường Bangui sau 2 giờ 45 phút bay. ĐTGM Franco Coppola, Sứ Thần Tòa Thánh, và vị trưởng nghi lễ  đã lên máy bay chào ĐTC. Bà tổng thống lâm thời Catherine Samba-Panza đã đón tiếp ĐTC tại chân thang máy bay. Hai em bé đã tặng hoa cho ĐTC. Hiện diện tại phi trường cũng có một số giới chức lãnh đạo, các Giám Mục Trung Phi, một nhóm tín hữu và một ca đoàn.

Ban nhạc đã cử quốc thiều Vaticăng và quốc thiều Trung Phi. ĐTC đã bắt tay chào giới lãnh đạo hiện diện. Sau đó ngài vào phòng khách của phi trường đàm đạo riêng với bà tổng thống. Lúc 10 giờ 20 ĐTC lên xe đến thăm xã giao bà tổng thống tại Dinh Phục Hưng cách đó 9 cây số. Mặc dù tình hình nội chiến và trời nóng 41 độ C, đã có hàng trăm ngàn người đứng hai bên đường từ phi trường về thủ đô để chào đón ĐTC với niềm vui ngoại thường của lễ hội phi châu. Các hướng đạo sinh công giáo cũng đã đuợc huy động để giữ trật tự hai bên đường.

 Bà tổng thống đã đón ĐTC tại chân cầu thang và tháp tùng ngài vào thư phòng để đàm đạo riêng. Trong khi đó ĐHY Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, hội kiến với thủ tướng Trung Phi cùng với ĐTGM Phụ tá và Đức Sứ Thần Tòa Thánh.

Tiếp đến bà tổng thống đã giới thiệu gia đình với ĐTC và hai bên trao đổi quà tặng. Bà Catherine Samba-Panza sinh năm 1954, đậu tiến sĩ luật tại đại học Sorbonne bên Paris. Bà là luật sư và thương gia, phó chủ tịch Hiệp hội các nữ luật sư Trung Phi, và dấn thân bảo vệ các quyền con người. Bà đã là thị trưởng thủ đô Bangui, khi xảy ra xung đột vũ trang giữa lực lượng Seleka và Anti Balaka. Bà đã được Hội đồng quốc gia lâm thời chỉ định làm tổng thống lâm thời cho tới khi có các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội mới.

ĐTC đã khích lệ chính quyền và toàn dân Trung Phi thăng tiến đất nước theo khẩu hiệu của Cộng hòa Trung Phi như các ngưởi cha quốc gia đã mơ ước đề ra đó là “Hiệp nhất, Phẩm giá và Lao động”.

Lúc 11 giờ rưỡi ĐTC đã gặp gỡ hàng lãnh đạo, đại diện các tổ chức quốc tế và ngoại giao đoàn trong sân dinh tổng thống. Trong diễn văn chào mừng bà tổng thống bày tỏ niềm vui lớn của toàn dân Trung Phi được ĐTC tới thăm, sau chuyến viếng thăm của Đức Gioan Phaolô II. Bà cũng đề cập tới các vấn đề và khó khăn của dân nước Trung Phi trong đó có thảm cảnh nội chiến, tình hình chính trị xã hội khủng hoảng, bất an và bạo lực, chia rẽ, bất hòa, nghi ngờ, khiến xảy ra cảnh giết người nhân danh Thiên Chúa. Con cái Trung Phi đã không biết trung thành với tôn chỉ của Barthélémy Boganda, người của Giáo Hội người cha quốc gia, nên cần thừa nhận các lỗi lầm của mình và xin tha thứ. Chuyến viếng thăm của ĐTC sẽ giúp họ tái xây dựng đất nước.

Ngỏ lời với mọi người ĐTC đã khích lệ chính quyền và toàn dân Trung Phi thăng tiến đất nước theo khẩu hiệu của Cộng hòa Trung Phi như các ngưởi cha quốc gia đã mơ ước đề ra đó là “Hiệp nhất, Phẩm giá và Lao động”. Ngài cũng cầu mong cộng đoàn quốc tế dấn thân liên đới nhiều hơn nữa, và hiệp nhất với chính quyền Trung Phi trợ giúp quốc gia này tiến triển, đặc biệt trong việc hòa giải, giải trừ vũ khí, duy trì hoà bình, trợ giúp ý tế và thăng tiến nền văn hóa của việc quản trị lành mạnh trên tất cả mọi bình diện cuộc sống xã hội.

ĐTC nói đây là lần đầu tiên ngài đặt chân lên đất Trung Phi, sau vị tiền nhiệm là Đức Gioan Phaolô II, trong thời điểm Trung Phi đang từ từ tiến tới chỗ bình thường hóa cuộc sống xã hội chính trị của mình, mặc dầu còn có nhiều khó khăn. Ngài đến Trung Phi như một người hành hương của hòa bình và trong tư cách là tông đồ của niềm hy vọng. Chính vì thế ngài chào mừng cố gắng của các chính quyền quốc gia và quốc tế đã dẫn đưa Trung Phi tới giai đoạn này. Ngài cầu mong các cuộc thăm dò ý kiến quốc gia trong vài tuần nữa cho phép quốc gia thanh thản bắt đầu một giai đọan mới  trong lịch sử của mình.

Nhắc đến khẩu hiệu mà các thế hệ cha ông của Trung Phi đã mơ ước và đề ra là “HIệp nhất – Phẩm giá và Lao động” , ĐTC khẳng định:

Ngày nay còn hơn hôm qua, ba từ này diễn tả các khát vọng của mỗi một người dân Trung Phi, và vì thế nó là một địa bàn chắc chắn cho chính quyền, có nhiệm vụ hướng dẫn vận mệnh của đất nước, Hiệp nhất, Phẩm giá và Lao động! Ba từ nặng nghĩa, mà mỗi từ diễn tả một công trường cũng như một chương trình không bao giờ hoàn tất, một nhiệm vụ cần  thực hiện không ngừng.

Trước hết là hiệp nhất. Nó là giá trị cốt yếu cho sự hòa hợp các dân tộc. Nó cần được sống và xây đựng từ sự khác biệt tuyệt diệu của thế giới môi sinh, bằng cách tránh cám dỗ sợ hãi người khác, sợ hãi những gì chúng ta không quen, những gì không thuộc chủng tộc, các lựa chọn chính trị, hay tôn giáo của chúng ta. Trái lại, sự hiệp nhất đòi hỏi tạo dựng và thăng tiến một tổng hợp các phong phú mà mỗi người đem theo trong chính mình. Sự hiệp nhất trong khác biệt, đó là một thách đố, mời gọi phải có óc sáng tạo, sự quảng đại, từ bỏ và tôn trọng tha nhân.

Tiếp đến là phẩm giá. Nó chính là giá trị luân lý đồng nghiã với lương thiện, chính trực, thanh nhã và danh dự, định tính các người nam nữ ý thức được các quyền lợi và bổn phận của mình khiến cho họ tôn trọng lẫn nhau. Mỗi một người đều có một phẩm giá. Trung Phi là quốc gia của « Zo kwe zo », là đất nước, trong đó mỗi người là một nhân vị. Vì thế phải làm tất cả để duy trì quy chế và phẩm giá của con người. Và người có các phương tiện của một cuộc sống đứng đắn, thay vì lo lắng cho các đặc quyền đặc lợi, thì phải tìm trợ giúp những người nghèo nàn hơn có được các điều kiện sống xứng đáng với phẩm giá con người, nhất là qua việc phát triển tiềm năng nhân bản, văn hóa, kinh tế và xã hội của họ. Do đó, được giáo dục, săn sóc, chống nạn thiếu dinh dưỡng và tranh đấu để bảo đảm cho tất cả mọi người một nơi ở xứng đáng phải nằm trong chương trình của một sự phát triển lo lắng cho nhân phẩm. Nói cho cùng phẩm giá con người đó là làm việc cho phẩm giá của người đồng loại.

Sau cùng là lao động. Chính qua công việc làm mà anh chị em có thể cải tiến cuộc sống của gia đình. Thánh Phaolô nói : « Không phải con cái có nhiệm vụ thu tích của cải cho cha mẹ, mà là cha mẹ phải thu tích của cải cho con cái » (2 Cr, 12,14). Nỗ lực của cha mẹ diễn tả tình yêu đối với các con nhỏ. Và anh chị em Trung Phi, anh chị em có thể cải tiến đất nước tuyệt vời này, bằng  cách khai thác nhiều tài nguyên của nó một cách hữu lý. Xứ sở của anh chị em nằm trong một vùng được coi là một trong hai lá phổi của nhân loại, vì sự phong phú ngoại thường của nó liên quan tới sự khác biệt sinh học. Liên quan tới điểm này, quy chiếu Thông điệp Laudato si’ tôi muốn đăc biệt lôi kéo dự chú ý  của từng người, các công dân, giới hữu trách quốc gia, các tổ chức quốc tế, các hãng xưởng đa quốc, đối với trách nhiệm nghiêm trọng của mình trong việc khai thác các tài nguyên môi sinh, trong các chọn lựa và các dự án phát triển, một cách này hay cách khác liên lụy tới toàn trái đất. Việc xây dựng một xã hội thịnh vượng phải là một công việc liên đới. Sự thật này, sự khôn ngoan của của dân tộc anh chị em đã hiểu từ lâu, và diễn tả ra qua châm ngôn : «Kiến tuy nhỏ, nhưng vì nhiều nên chúng đem chiến lợi phẩm về tổ » .

Thật là vô ích nhấn mạnh tầm quan trọng nòng cốt mà cung cách hành xử và quản trị của công quyền, là những người đầu tiên phải nhập thể trung thực trong cuộc sống của mình các giá trị của sự hiệp nhất, phẩm giá và lao động, vì họ là các mẫu gương cho các người đồng hương.

Tiếp tục diễn văn ĐTC đã nêu bật phần đóng góp và dấn thân của Giáo Hội trong việc thực hiện các giá trị này, như lịch sử xã hội chính trị đã cho thấy. ĐTC  bảo đảm phần đóng góp của Giáo Hội cho việc xây dựng Trung Phi như sau :

Cùng với các Giám Mục Trung Phi tôi xin tái bầy tỏ sự sẵn sàng của Giáo Hội địa phương này ngày càng góp phần hơn vào việc thăng tiến công ích, nhất là qua việc tìm kiếm hoà bình và hòa giải. ĐTC chắc chắn rằng các chính quyền hiện nay cũng như tương lai sẽ không ngừng lo lắng bảo đảm cho Giáo Hội có các điều kiện thuận tiện giúp chu toàn sứ mệnh tinh thần của mình. Như thế Giáo Hội sẽ có thể ngày càng góp phần « thăng tiến mọi người và toàn con người » (Populorum progresio. S.14).

Để kết thúc tôi xin nói lên lần nữa niềm vui được viếng thăm đất nước tuyệt vời này nằm ở trung tâm Phi châu, có một dân tộc đạo đức sâu xa, và đưọc phú bẩm cho một gia tài thiên nhiên và văn hóa phong phú như vậy. Tôi trông thấy ở đó một đất nước được tràn đầy ơn lành của Thiên Chúa. Ước chi nhân dânTrung Phi, cũng như hàng lãnh đạo và tất cả các tổ chức của nó, đánh giá đúng đắn giá trị của các phước lành này, bằng cách không ngừng làm việc cho sự hiệp nhất, nhân phẩm  và hoà bình xây dựng trên công lý ! Xin Thiên Chúa chúc lành cho tất cả anh chị em !.

Diễn văn của ĐTC đã bị ngắt quãng nhiều lần bởi các tràng pháo tay của cử tọa. Bà tổng thống đã giới thiệu với ĐTC vài cộng sự viên thân tín nhất.

Linh Tiến Khải – Vatican Radio

Cộng hòa Trung Phi chờ đợi ĐTC trong bất an

Cộng hòa Trung Phi chờ đợi ĐTC trong bất an

Central African Republic

Trung phi chờ đón ĐTC trong bất an

Trong các ngày từ 25 tới 30 tháng 11 ĐTC Phanxicô sẽ lên đường công du ba nước Phi châu là Kenya, Uganda và cộng hòa Trung Phi. Tuy tình hình tại Trung Phi rất bất ổn, nhưng ĐTC không huỷ bỏ chương trình viếng thăm.

Trung Phi rộng hơn 623.000 cây số vuông, có gần 5 triệu dân. Theo thống kê của chính quyền có 80% tổng số dân theo Kitô giáo, trong đó 51% theo Tin Lành, 29% theo Công Giáo. Số còn lại gồm 10% theo Hồi giáo và 10% theo đạo thờ vật linh. Thật ra tín hữu công giáo chiếm 37,3%, các tôn giáo cổ truyền Phi châu chiếm 20%, tín hữu tin lành chiếm 16% và tín hữu hồi chiếm 15%.

Công việc truyền giáo tại Trung Phi đã bắt đầu năm 1894 khi các cha dòng Thánh Thần Brazaville thành lập cứ điểm truyền giáo Ubanghi-Chari ở mạn nam Trung Phi và nhiều cứ điểm truyền giáo trong các năm sau đó. Năm 1909 Toà Thánh thành lập giáo quận tông tòa Ubanghi-Chari. Giáo quận này sẽ trở thành giáo quận Bangui năm 1940. Năm 1914 các thừa sai tiến sâu hơn vào mạn bắc Trung Phi. Năm 1938 Giáo Hội Trung Phi có linh mục bản xứ đầu tiên và năm 1968 vị Giám Mục bản xứ đầu tiên được tấn phong. Năm 1985 Đức Gioan Phaolô II đã công du mục vụ Trung Phi và từ năm 2004 các Kinh sĩ dòng Lateranensi đã mở cứ điểm truyền giáo tại Safa. Giáo Hội Trung Phi hiện có 16 Giám Mục cai quản 9 gíáo phận  với 197 linh mục giáo phận. 153 linh mục dòng , 44 tu huynh, 343 nữ tu, 141 đại chủng sinh, 6.279 giáo lý viên.  Giáo Hội cũng diều khiển 305 cở sở giáo dục và 118 trung tâm bác ái xã hội.

Tín hữu công giáo được hơn, 1,7 triệu chiếm 37,3% tông số dân. Dưới thời Đức Giáo Hoàng Phaolô VI chính quyền Trung Phi và Toà Thánh đã thiết lập liên lạc ngoại giao ngày mùng 4 tháng 11 năm 1967 trên cấp bậc đại sứ và toà Sứ Thần.

Trung Phi giáp giới với các nước Ciad, Bắc Sudan, nam Sudan, Cộng hòa dân chủ Congo, Cộng hòa Congo, và Camerun và không có đường thông ra biển. Dưới thời thuộc địa Pháp vùng đất này có tên gọi là Ubanghi Shari, Chỉ tử khi được độc lập năm 1960 nó mới được gọi là Cộng hòa Trung Phi. Vùng này đã có người ở từ rất lâu đời trước khi đế quốc Ai Cập nảy sinh. Qua bao thế kỷ đã có các vương quốc và đế quốc tiếp nối nhau như đế quốc Kanem-Bornu, đế quốc Uaddai, vương quốc Baguirmi. Các nhóm gốc Fur sống chung quanh hồ Ciad và dọc sông Nilô. Sau này Trung Phi nằm dưới quyền cai trị của các Sultan hồi và là vùng cung cấp nô lệ bị bán tại Bắc Phi qua sa mạc Sahara, nhất là tại Cairo. Trong các thế kỷ XVIII-XIX có nhiều chủng tộc mới tìm đến sinh sống tại đây như chủng tộc Asandes, Banda và Baya-mandjia. Vào năm 1875 Sultan Rabih az-Zubayr cai trị vùng Ubangi Thượng bao gồm cả Trung Phi ngày nay. Vào năm 1885 người Pháp và người Bỉ đặt chân lên vùng đất này. Sau khi chiến thắng Sultan Rabih trong trận đánh tại Kousseri năm 1903 người Pháp thiết lập chế độ thuộc địa trên toàn Trung Phi. Năm 1906 Trung Phi được hiệp nhất với Ciad và năm 1910 trở thành một trong bốn vùng đất của Liên hiệp Phi châu xích đạo Pháp. Chính quyền  Pháp khai thác tài nguyên qua các đồn điền trồng bông và các quặng mỏ như kim cương. Trong thời đệ nhị thế chiến nhiều người dân Trung Phi nghe lời hiệu triệu của tướng Charles De Gaulle chiến đấu cho nước Pháp tự do. Sau đệ nhị thế chiến năm 1946 chính quyền Pháp đã đưa ra một loạt các cải tổ cho phép người dân trong liên hiệp có quốc tịch pháp và thành lập các quốc hội địa phương.

Năm 1960 Trung Phi được độc lập, nhưng lại rơi vào ách cai trị của các chế độ quân phiệt kéo dài trong 30 năm, với các tổng thống David Dacko, Jean Bédel Bokassa tự phong làm hoàng đế Trung Phi năm 1972, Kolingba và Ange-Félix Patassé. Mãi cho tới năm 1993 Trung Phi mới có chính quyền dân sự đầu tiên kéo dài 10 năm. Năm 2003 tổng thống Patassé bị tướng Françcois Bozizé đảo chánh. Ông Bozizé thành lập một chính quyền chuyển tiếp. Trong cuộc bầu cử năm 2005 ông được bầu làm tổng thống,  nhưng chính quyền Bangui đã không kiểm soát được toàn lãnh thổ, vì có những vùng bất hợp pháp tại vùng quê và các tỉnh miền bắc, là nơi xảy ra các vụ đụng độ thường xuyên giữa quân đội chính phủ và các phiến quân. Tình hình bất ổn tại các nước láng giềng cũng ảnh hưởng trên Trung Phi. Nhưng một trong các ký do của bất ổn đó là sự kiện Châu Âu tài trợ cho chiến tranh tại Trung Phi để trục lợi qua các trao đổi thương mại, nhập cảng tài nguyên bất hợp pháp và các qùa tặng. Trong số các dịch vụ thương mại có việc buôn bán gỗ và các quặng mỏ của Trung Phi. Trung quốc cũng là một khách hàng lớn của Trung Phi, trong khi 50% gỗ của Trung Phi được bán cho các nước Âu châu.

Cuộc nội chiến tại Trung Phi bùng nổ hồi năm 2012, khi một nhóm người Hồi Seleka nổi lên đánh nhau với quân đội chính phủ và chỉ nội trong ba tháng đã tiến chiếm thủ đô Bangui khiến cho tổng thống Bozizé phải chạy trốn ra nưóc ngoài vào tháng ba năm 2013, ban đầu tại Cộng hóa dân chủ Congo, sau đó tại Camerun. Đi tới đâu lực lượng hồi Seleka gieo chết chóc, kinh hoàng và tàn phá tới đó. Chính sự tàn ác và chính sách bạo lực này đã khiến cho các nhóm kitô cầm súng chiến đấu và thành lập các lực lượng dân quân Anti Balaka có nghĩa là “chống dao phay” trong tiếng Sango. Họ trả thù và bách hại mọi tín hữu hồi. Thế là nội chiến bùng nổ. Lực lượng Seleka đưa lãnh tụ của mình là Michel Djotodia lên làm tông thống. Nhưng vào tháng giêng năm 2014 ông Djotodia từ chức vì không kiểm soát nổi tình hình hỗn loạn trong nước. Thủ tướng Alexandre Ferdinand Nguendet được chỉ định làm tổng thống lâm thời. Và ngày 20 tháng giêng năm 2014 bà Catherine Samba Paanza, nguyên thị trưởng thủ đô Bangui được Quốc hội Trung Phi bầu làm tổng thống lâm thời thay thế ông Nguynet cho tới khi có cuộc bầu cử dân chủ mới.

Tuy nhiên, từ đó tới nay bạo lực vẫn tiếp diễn. Các dân quân Anti Bakala bắt đầu tấn công thiểu số Hồi và đốt phá các làng mạc của họ, đến độ Liên HIệp Quốc đã phải coi các vụ tán sát có hệ thống này là thanh lọc chủng tộc. Đã có hàng chục ngàn người hồi chạy trốn sang hai nưóc Camerun và Ciad, trong khi hàng ngàn người khác sống trong các trại tỵ nạn bên trong biên giới. Một bản báo cáo đệ trình lên Hội Đồng Bảo An Liên HIệp Quốc cho biết có tới 6.000 bị giết và 800.000 người phải chạy trốn chiến tranh. Cả hai lực lượng Seleka và Anti-Bakala đều có các hành động vi phạm nhân quyền trẩm trọng và phạm các tội chống lại nhân loại.

Hồi tháng giêng năm nay một nhóm cựu phiến quân Seleka và dân quân Anti-Balaka đã ký một thoả hiệp ngưng bắn tại Nairobi bên Kenya trước sự hiện diện của hai ông François Bozizé và Michel Djotodia, bao gồm việc chấm dứt thù nghịch, giải giáp, giải tán và sát nhập các phiến quân. Thoả hiệp đã bị chính quyền Bangui khước từ, vì chính quyền đã không được mời tham dự cuộc thương thảo. Các thù nghịch giữa lực lượng Seleka và Anti-Bakala đã tiếp tục cho tới khi có thỏa hiệp mới hồi tháng 4 năm nay. Tiến trình hòa giải cho phép mở ra cuộc thương thảo để giải thoát hàng ngàn trẻ em bị bắt làm chiến binh trong hơn hai năm qua. Hồi trung tuần tháng 5 năm nay các lực lượng dân quân Trung Phi đã giải thoát 300 bé trai bé gái, bị lực lượng Seleka sử dụng như chiến binh, đầu bếp, liên lạc viên hay nô lệ tình dục, sau một thỏa hiệp ký kết với 8 nhóm vũ trang dấn thân trả tự do cho tổng số từ 6 tới 8 ngàn trẻ vị thành niên.

Trong chuyến viếng thăm trụ sử của tổ chức bác ái ”Trợ giúp các Giáo Hội đau khổ” ở thành phố Munich, Nam Đức ngày 11 tháng 11 vừa qua, Đức Cha Dieudonné Nzapailanga, TGM giáo phận thủ đô Bangui, hy vọng rằng cuộc viếng thăm của ĐTC tại Trung Phi sẽ đẩy mạnh sự hòa giải đất nước. ĐTC Phanxicô đến để mời gọi dân chúng xây dựng đất nước trong tình yêu thương và huynh đệ. Đức TGM cho biết từ sau cuộc đảo chánh của liên minh phiến quân Seleka hồi năm 2013, Trung Phi không còn được an ninh nữa. ”Tình hình như thể chúng tôi ngồi trên đống than còn bốc khói, chỉ cần một tia lửa nhỏ cũng đủ làm cho ngọn lửa bùng cháy”. Trong bối cảnh đó, cuộc viếng thăm của ĐTC cũng là điều quan trọng đối với quan hệ giữa các tín hữu Kitô và Hồi giáo. 

Đức Cha Cyr-Nestor Yapaupa, GM giáo phận Alindao ở miền nam Trung Phi, mô tả sự kiện ĐTC viếng thăm cộng đồng Hồi giáo và Tin Lành cũng là điều quan trọng và đầy ý nghĩa. Cả hai tôn giáo này đều được mời tham dự buổi lễ.  Đức Cha Yapaupa cũng nhắc lại rằng cuộc nổi dậy của phiến quân Seleka đã bắt đầu hồi năm 2013 tại vùng của ngài. Trong những tháng đầu tiên, phiến quân này đặc biệt chiếu cố cướp bóc các nhà xứ, các trung tâm y tế và cơ sở bác ái Caritas của Giáo Hội  Công Giáo. Năm 2014, tình hình được cải tiến. Sau khi quân đội quốc tế được gửi tới Cộng hòa Trung Phi, phiến quân đã rời bỏ thủ đô Bangui, tuy nhiên trong giáo phận Alindao của ngài vẫn còn những thành phần Seleka, họ được võ trang hùng hậu và rất nguy hiểm. Sự kiện này khiến cho nhiều tín hữu Kitô không dám hồi hương. Ngoài ra, tình hình y tế cũng rất khó khăn: trong số 273 ngàn dân cư tại đây chỉ có 3 bác sĩ. Cả các trường học cũng thiếu nhân sự. 7 trường Công Giáo ở Alindao là những cơ sở duy nhất mở cửa trong thời kỳ khủng hoảng. Vấn đề hiện nay là tái tạo các dịch vụ y tế lưu động, để có thể giúp đỡ dân chúng tại các làng quê.

 Lực lượng Pháp tại Cộng hòa Trung Phi, tên là Sangaris, có 900 binh sĩ hỗ trợ cho 12 ngàn binh sĩ thuộc đạo quân Minusca của LHQ. Theo Bộ quốc phòng Pháp, quân số 900 người không đủ để bảo vệ an ninh, không những cho ĐGH, nhưng còn cho hàng trăm ngàn tín hữu đến từ Trung Phi và các nước lân cận như Camerun, Congo Brazaville… trên những con đường không được an toàn. Lực lượng Pháp bảo đảm an ninh tại Phi trường và di tản các giới chính quyền và giáo quyền trong trường hợp xảy ra tai nạn, nhưng không thể làm hơn được”.

Linh Tiến Khải – Vatican Radio

Đức Thánh Cha duy trì chương trình thăm Phi châu

Đức Thánh Cha duy trì chương trình thăm Phi châu

ĐHY Parolin Quốc vụ Khanh

VATICAN. Hôm 16-12-2015, ĐHY Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, xác nhận chương trình viếng thăm của ĐTC tại Phi châu vẫn được tiến hành như đã dự định, mặc dù có vụ khủng bố xảy ra tại Paris.

Riêng về chặng chót là Cộng hòa Trung Phi, nơi vẫn còn nhiều căng thẳng. ĐHY Quốc vụ khanh cho biết quyết định chung kết sẽ được đề ra tùy theo hoàn cảnh tại chỗ lúc ấy. ĐHY tuyên bố như trên trong cuộc phỏng vấn dành cho báo Công Giáo ”Tương Lai” ở Roma.

ĐTC Phanxicô sẽ thăm 3 nước Phi châu: Kenya, Uganda và Trung Phi, từ ngày 25 đến 30-11 sắp tới.

Cha Lombardi, Giám đốc Phòng báo chí Tòa Thánh, cũng nói với giới báo chí rằng: ”Chúng tôi đang sống trong một thế giới phức tạp, nhưng chúng tôi vẫn tiếp tục đi theo chiều hướng diễn ra cuộc viếng thăm của ĐTC như đã dự định và như ĐTC mong muốn.. Thứ năm ngày mai, 19-11, sẽ có một cuộc họp báo tại Phòng báo chí Tòa Thánh về cuộc viếng thăm này.”

LM giám đốc phòng báo chí Tòa Thánh nói thêm rằng: Chúng ta phải can đảm, liên lỷ và khôn ngoan, nhưng cũng phải tiếp tục con đường của chúng ta với các nguyên tắc của mình. Từ lâu chúng tôi vẫn biết cuộc đối thoại và yêu thương là điều khó khăn và bị thử thách trong bối cảnh con người và lịch sử, nhưng nay là lúc làm chứng về điều ấy, ĐGH hướng dẫn chúng tôi trong vấn đề này, và chúng tôi sẽ làm”.

Cộng hòa Trung Phi là quốc gia đầu tiên và chính yếu ĐTC Phanxicô muốn viếng thăm. Cha Lombardi nói:

”ĐGH Phanxicô muốn nói về lòng thương xót và tình thương của Thiên Chúa, kể cả đối với các dân tộc Phi châu và những người bị thử thách nhiều nhất. Từ đó mới nảy sinh ý tưởng bắt đầu Năm Thánh tại Phi châu, không kể tại Roma. Việc mở Năm Thánh được khởi sự trước đối với một đại lục rất cần biến cố này (AGI 16-11-2015)

G. Trần Đức Anh OP – Vatican Radio

Giám Mục Trung Phi hy vọng cuộc viếng thăm của Đức Thánh Cha

Giám Mục Trung Phi hy vọng cuộc viếng thăm của Đức Thánh Cha

Giám Mục Trung Phi

MUNICH. Các GM Cộng hòa Trung Phi hy vọng cuộc viếng thăm của ĐTC vào cuối tháng 11 này sẽ đẩy mạnh sự hòa giải đất nước. ĐTC Phanxicô đến để mời gọi dân chúng xây dựng đất nước trong tình yêu thương và huynh đệ.

Đức Cha Dieudonné Nzapailanga, TGM giáo phận thủ đô Bangui tuyên bố như trên hôm 11-11-2015, trong cuộc viếng thăm trụ sở tổ chức bác ái ”Trợ giúp các Giáo Hội đau khổ” ở thành phố Munich, Nam Đức.

Đức TGM cho biết từ sau cuộc đảo chánh của liên minh phiến quân Seleka hồi năm 2013, Trung Phi không còn được an ninh. ”Tình hình như thể chúng tôi ngồi trên đống than còn bốc khói, chỉ cần một tia lửa nhỏ cũng đủ làm cho ngọn lửa bùng cháy”. Trong bối cảnh đó, cuộc viếng thăm của ĐTC cũng là điều quan trọng đối với quan hệ giữa các tín hữu Kitô và Hồi giáo.

Đức Cha Cyr-Nestor Yapaupa, GM giáo phận Alindao ở miền nam Trung Phi, mô tả sự kiện ĐTC cũng viếng thăm cộng đồng Hồi giáo và Tin Lành cũng là điều quan trọng và đầy ý nghĩa. Cả hai tôn giáo này đều được mời tham dự buổi lễ.

Đức Cha Yapaupa cũng nhắc lại rằng cuộc nổi dậy của phiến quân Seleka đã bắt đầu hồi năm 2013 tại vùng của ngài. Trong những tháng đầu tiên, phiến quân này đặc biệt chiếu cố cướp bóc các nhà xứ, các trung tâm y tế và cơ sở bác ái Caritas của Công Giáo.

Năm 2014, tình hình được cải tiến. Sau khi quân đội quốc tế được gửi tới Cộng hòa Trung Phi, phiến quân đã rời bỏ thủ đô Bangui, tuy nhiên trong giáo phận Alindao của ngài vẫn còn những thành phần Seleka, họ được võ trang hùng hậu và rất nguy hiểm. Sự kiện này khiến cho nhiều tín hữu Kitô không dám hồi hương. Ngoài ra, tình hình y tế cũng rất khó khăn: trong số 273 ngàn dân cư tại đây chỉ có 3 bác sĩ. Cả các trường học cũng thiếu nhân sự. 7 trường Công Giáo ở Alindao là những cơ sở duy nhất mở cửa trong thời kỳ khủng hoảng. Vấn đề hiện nay là tái tạo các dịch vụ y tế lưu động, để có thể giúp đỡ dân chúng tại các làng quê (KNA 11-11-2015)

 Pháp lo ngại tình trạng bất an

Cha Lombardi, Giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết ĐTC tiếp tục giữ chương trình viếng thăm Trung Phi mặc dù Bộ quốc phòng Pháp cảnh giác rằng đó là một cuộc viếng thăm có nhiều rủi ro. Cha nói với báo Công Giáo La Croix ở Pháp: “Chúng tôi tiếp tục tổ chức cuộc viếng thăm, theo chiều hướng đó, trừ khi có chuyện bất ngờ.. Chúng tôi biết rõ về tình hình Trung Phi”.

Hãng tin Công Giáo quốc tế I.Media truyền đi hôm 12-11-2015 từ Vatican, cũng trích thuật lời tuyên bố của một nguồn tin ở Vatican nói rằng ”Công cuộc chuẩn bị ở thủ đô Bangui vẫn tiến hành và tất cả cho thấy ĐGH sẽ đến đây. Đối với ngài, không đến đó là một thất bại”.

Lực lượng Pháp tại Cộng hòa Trung Phi, tên là Sangaris, có 900 binh sĩ hỗ trợ cho 12 ngàn binh sĩ thuộc đạo quân Minusca của LHQ. Theo Bộ quốc phòng Pháp, quân số 900 người không đủ để bảo vệ an ninh, không những cho ĐGH, nhưng còn cho hàng trăm ngàn tín hữu đến từ Trung Phi và các nước lân cận như Camerun, Congo Brazaville.. trên những con đường không được an toàn. Lực lượng Pháp bảo đảm an ninh tại Phi trường và di tản các giới chính quyền và giáo quyền trong trường hợp xảy ra tai nạn, nhưng không thể làm hơn được”.

Nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Pháp nói: ”Ở Trung Phi, chúng tôi ở trong một nước mà quân đội và cảnh sát chưa được hoàn toàn tái lập, và do đó không có khả năng bảo đảm an ninh cho sự di chuyển của đám đông dân chúng”. (Apic 12-11-2015)

G. Trần Đức Anh OP – Vatican Radio

Đức Thánh Cha liên đới với Giáo Hội Trung Phi

Đức Thánh Cha liên đới với Giáo Hội Trung Phi

VATICAN. ĐTC tái bày tỏ sự gần gũi và liên đới với Giáo Hội tại Cộng hòa Trung Phi đang trải qua tình trạng khó khăn và ngài khích lệ các vị lãnh đạo Giáo Hội trong công tác hòa giải.

ĐTC đưa ra lập trường trên đây sáng ngày 15-5-2015, trong bài huấn dụ trao cho 9 GM thuộc Cộng Hòa Trung Phi về Roma hành hương, viếng mộ hai thánh Tông Đồ và thăm Tòa Thánh. Quốc gia này ở trong tình trạng nội chiến từ vài năm nay, và đang ở trong giai đoạn chuyển tiếp.

ĐTC viết: ”Anh em có một vai trò ngôn sứ không thể thay thế được trong tiến trình chuyển tiếp chế độ hiện nay; anh em hãy nhắc nhở và làm chứng về những giá trị căn bản như công lý, sự thật, lương thiện là nền tảng của mọi sự đổi mới, cổ võ đối thoại và sống chung hòa bình giữa các tôn giáo và chủng tộc khác nhau, tạo điều kiện cho sự hòa giải và đoàn kết xã hội, như một chìa khóa mở vào tương lai”.

ĐTC không quên nhắn nhủ các GM, tuy dấn thân xã hội, nhưng tránh can thiệp trực tiếp vào những tranh biện chính trị. ”Cần huấn luyện và khuyến khích giáo dân dấn thân các các cuộc thảo luận chính trị và lãnh nhận trách nhiệm, theo giáo huấn xã hội Công Giáo.”

ĐTC cũng kêu gọi các GM Trung Phi đặc biệt chú ý tới việc đào tạo LM, giúp các LM tương lai có khả năng sống sự cam kết độc thân, đời sống này không thể chấp nhận một sự nhân nhượng thỏa hiệp nào. ”Anh em cũng hãy nêu gương đoàn kết và sống hoàn hảo trong việc thực hành các nhân đức của bậc tư tế”.

ĐTC đặc biệt khuyến khích các GM Trung Phi tăng cường mục vụ gia đình, vì họ là những nạn nhân đầu tiên của bạo lực và thường bị xáo trộn hoặc bị tan vỡ vì cảnh vợ chồng xa nhau, tang tóc, nghèo đói, bất thuận và chia rẽ.

Cộng Hòa Trung Phi là quốc gia thuộc hàng nghèo nhất Phi Châu, với diện tích hơn 622 ngàn cây số vuông và 4 triệu 500 ngàn dân, trong số này một nửa là Kitô hữu gồm 36% Công Giáo và 16% Tin Lành. Một nửa còn lại theo Hồi giáo và các tôn giáo cổ truyền của Phi châu.

Giáo Hội Công Giáo Trung Phi có hơn 1 triệu 600 ngàn tín hữu thuộc 9 giáo phận, họp thành một giáo tỉnh (SD 15-5-2015)

G. Trần Đức Anh OP – Vatican Radio

GIÁO HỘI TRUNG PHI KÊU GỌI TÌM GIẢI PHÁP CHO CUỘC XUNG ĐÔT TẠI ĐÂY

GIÁO HỘI TRUNG PHI KÊU GỌI TÌM GIẢI PHÁP CHO CUỘC XUNG ĐÔT TẠI ĐÂY

BANGUI: Đức Cha Dieudonné Nzapalainga, Tổng Giám Mục Bangui, thủ đô Trung Phi, khẩn thiết kêu gọi tìm các giải pháp cho cuộc xung đột đã kéo dài hơn một năm qua tại Cộng hoa Trung phi.

Đức Cha Nzapalainga đã đưa ra lời kêu gọi trên đây trong cuộc phỏng vấn dành cho nguyệt san Phi châu. Từ hơn một năm qua cuộc nội chiến đẫm máu đã khiến cho gần 2000 người thiệt mạng, và hàng chục ngàn ngưởi phải tản cư tỵ nạn. Hai phe lâm chiến là các phiến quân Seleka và các binh sĩ trung thành với tổng thống Bozizé bị truất phế hồi tháng 3 năm 2013. Đức Cha tự hỏi: ”Cho tới bao giờ người ta cho phép những người có vũ trang tiếp tục tàn sát những người dân vô tội khát khao hòa bình? Nhắc tới vụ 17 người tỵ nạn ẩn trú trong nhà thờ chính tòa thánh Giuse ở Bambari bị giết chết, Đức Cha nói: ”Ai ở trong nhà thờ là ở dưới sự bảo trợ của Thiên Chúa, phải để cho họ yên”. Đức Cha gọi những người sát hại dân lành là những kẻ ”không đức tin, vô luật lệ, không tôn trọng cái gì hết”. Ngài cực lực lên án các tội phạm ấy của những kẻ có vũ trang. Đã đến lúc cộng đồng quốc tế nghiêm chỉnh dấn thân trong việc trợ giúp Trung Phi tái lập hòa bình và an ninh.

Liên quan tới Diễn đàn quốc tế kết thúc ngày 23-7-2014 tại Brazzaville Đức Cha nói: ”Tôi đau lòng thấy rằng người ta phải luôn luôn ra nước ngoài để thảo luận về các vấn đề nội bộ. Vì điều này có nghĩa là trong nước thiếu đối thoại chính trị”. Dầu sao đi nữa Đức Cha cũng cầu mong Diễn đàn đã cống hiến cơ may cho người Trung Phi nói lên sự thật với nhau để thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng một lần cho luôn mãi, bởi vì cầm vũ khí giết nhau để chiếm quyền không ích lợi gì hết. Điều quan trọng là biết đối thoại trên bình diện chính trị, xã hội để góp phần xây dựng đất nước” (SD 24-7-2014).

Linh Tiến Khải – Vatican Radio

Nỗ lực tái tạo hòa bình cho người dân Trung Phi

Nỗ lực tái tạo hòa bình cho người dân Trung Phi

Phỏng vấn ba vị lãnh đạo tôn giáo Trung Phi

Sáng thứ tư 26-3-2014 vào cuối buổi tiếp kiến chung Đức Thánh Cha Phanxicô đã gặp các vị đại diện của tổ chức ”Chỗ đứng của các tôn giáo cho hòa bình”, gồm Đức Cha Dieudonné Nzapalainga, Tổng Giám Mục Bangui, Mục sư Nicolas Grékoyamé-Gbangou, Chủ tịch các Giáo Hội Tin Lành và Imam Oumar Kobine Layama, lãnh đạo Hồi giáo Bangui. Đức Thánh Cha đã khích lệ các vị hiệp nhất với nhau, gần gũi dân chúng và tiếp tục hoạt động chống lại mọi chia rẽ. Ngài cũng bảo đảm với các vị là sẽ nói chuyện với tổng thống Barack Obama về vấn đề hòa bình Trung Phi. Trước khi tham dự buổi tiếp kiến của Đức Thánh Cha cả ba vị cũng đã gặp Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh. Từ lâu nay cả ba vị lãnh đạo tôn giáo đã dấn thân cho việc bình định Trung Phi, bằng cách tiếp xúc và gặp gỡ nhiều vị lãnh đạo của cộng đồng quốc tế.

Cộng hòa Trung Phi rộng gần 623 ngàn cây số vuông, có khoảng 4,5 triệu dân gồm nhiều chủng tộc khác nhau trong đó có các nhóm quan trọng nhất như: Baya, Banda, Mandjia, Sara, Fulani, Mboum, M'Baka, Yakoma vv… Theo thống kê năm 2003 Trung Phi có 80,3% tổng số dân theo Kitô giáo gồm 51.4% Tin Lành và 28.9% Công Giáo. Hồi giáo chiếm 15% và đạo thờ vật linh chiếm 9.6%.

Trong khoảng thời gian từ năm 1.000 trước công nguyên tới năm 1.000 sau công nguyên có các nhóm người Ubangi từ phía đông Camerun cho tới Sudan đến định cư dọc sông Oubangi tức Trung Phi ngày nay. Cuối thế kỷ XIX Trung Phi trở thành thuộc địa của Pháp cho tới năm 1960 mới được độc lập. Nhưng từ đó trở đi Trung Phi bất ổn với các vụ tranh giành quyền bính nội bộ và đảo chánh liên tục. Năm 1962 ông David Dacko trở thành tổng thống và thành lập chế độ độc đảng. Năm 1965 đại tá Jean Bedel Bokassa đảo chánh lên nắm quyền. Năm 1972 ông Bokassa quyết định làm tổng thống mãn đời và tự phong mình là hoàng đế. Năm 1979 Pháp tổ chức đảo chánh lật đổ hoàng đế Bokassa và đưa ông Dacko trở lại nắm quyền. Nhưng năm 1981 ông André Kolinba đảo chánh lật đổ tổng thống Dacko, và lên cai trị cùng với hội đồng quân nhân.

Trong các cuộc bầu cử dân chủ năm 1993, ông Ange Félix Patassé đắc cử tổng thống. Tuy nhiên, năm 2003 ông bị tướng Francois Bozizé đảo chánh lật đổ đang khi công du nước ngoài. Tổng thống Bozizé đắc cử nhiệm kỳ hai năm 2011.

Nhưng tháng 11 năm 2012 một liên minh các nhóm nổi loạn đánh chiếm các thành phố miền bắc và miền trung Trung Phi. Đầu năm 2013 hai bên ký thỏa hiệp chia quyền. Nhưng các nhóm nổi loạn tiến chiếm thủ đô Bangui khiến tổng thống Bozizé phải chạy trốn. Ông Michel Djotosia lãnh tụ lực lượng phiến quân Seleka lên làm tổng thống và giải tán lực lượng Seleka, nhưng các phiến quân từ chối giao nộp vũ khí và tiếp tục các vụ cướp bóc và tàn sát thường dân. Các nhóm dân quân được thành lập trong các làng gọi là lực lượng chống Balaka đánh nhau với lực lượng Seleka. Ngày 18 tháng 2 năm 2014 Liên Hiệp QuỐc quyết định gửi 3,000 quân bảo hòa tới Trung Phi để sát cánh với 6,000 quân bảo hòa của Liên Hiệp Phi châu và 2,000 quân của Pháp, nhằm tái lập hòa bình cho Trung Phi và ngăn chặn các vụ tàn sát thường dân vô tội.

Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn ba vị lãnh đao tôn giáo đã dành cho nữ phóng viên Marie Duhamel của chương trình tiếng Pháp đài Vaticăng ngày 26-3-2014. Trước hết là Đức Cha Dieudonné Nzapalainga, Tổng Giám Mục Bangui.

Hỏi: Thưa Đức Cha, tình hìmh tại Trung Phi hiện nay ra sao?

Đáp: Dân chúng sợ hãi trốn chạy vào sống trong rừng, lạc lõng bơ vơ và kinh hoàng, đến độ họ không còn có khả năng diễn tả các cảm giác của họ nữa, hay họ bước đi ngoài đường và có nói đấy, nhưng xác tín rằng chẳng có ai lắng nghe họ cả. Nhân danh những người dân khốn khổ này tôi đã cùng với các vị lãnh đạo tôn giáo khác lựa chọn đi gặp gỡ các chính quyền, những người quyết định, để họ lắng nghe từ tiếng nói của chúng tôi nỗi âu lo, sự khổ đau, vất vả và bần cùng của người dân ngày càng đông đang khóc than vì tình hình tồi tệ của đất nước Trung Phi. Đó là ý nghĩa sứ mệnh của chúng tôi trước hàng lãnh đạo của thế giới này.

Hỏi: Tiếng than khóc này của dân chúng xin điều gì thưa Đức Cha?

Đáp: Tiếng khóc than này hiện nay xin có an ninh, vì nếu không có an ninh thì không thể trở lại trường học được, các nhà thương không thể tái sinh hoạt, không thể tái hoạt động trong lãnh vực nông nghiệp và cũng không thể tái sinh hoạt trong lãnh vực hành chánh: mọi sự đều tê liệt hoàn toàn như hiện nay. Không có an ninh: chúng tôi đã trông thấy các hậu qủa của nó! Mọi sự đều ở số không. Vì các lực lượng đối nghịnh nhau Seleka và Chống Balaka không thành công trong việc bảo vệ người dân Trung Phi. Chúng tôi đã lên tiếng yêu cầu cộng đồng quốc tế can thiệp để bảo vệ người dân Trung Phi. Trung Phi là thành phần của cộng đồng quốc tế, vì vậy cộng đồng quốc tế không thể đứng nhìn, trong sự thờ ơ hoàn toàn, đứng nhìn người dân chết như súc vật, không thể đứng nhìn như thế mà không nhúc nhích một ngón tay! Đã đến lúc hành động, để mai ngày lịch sử không kết án chúng ta bằng cách hỏi chúng ta rằng: ”Các bạn đã làm gì với các người anh em rồi?”

Hỏi: Đức Cha có thấy một câu trả lời tích cực nào từ Liên Hiệp Quốc hay từ các hàng lãnh đạo mà Đức Cha và các vị lãnh đạo tôn giáo Trung Phi đã gặp không?

Đáp: Chúng tôi đã có các câu trả lời giúp chúng tôi tin rằng ngày mai sẽ tốt đẹp hơn. Chính ông Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đã nói ông đang chuẩn bị một Nghị quyết đi theo hướng của một sự can thiệp của lực lượng bảo hòa. Chúng tôi cũng đã gặp gỡ các giới lãnh đạo khác, và họ để cho chúng tôi hiểu rằng tất cả họ đều sẵn sàng liên minh với nhau để bắt đầu một hoạt động bảo hòa tại Trung Phi: càng sớm bao nhiều càng tốt bấy nhiêu, bởi vì mỗi ngày qua đi là lại có thêm người dân Trung Phi bị chết.

** Tiếp theo đây là một số nhận định của ông Oumar Kobine Layama, Imam Hồi giáo thủ đô Bangui, về tương quan giữa các tôn giáo trong tình hình khó khăn hiện nay của Trung Phi.

Hỏi: Thưa Imam, Imam có nhận xét gì về tình hình bạo lực tại Trung Phi hiện nay?

Đáp: Tín hữu phải duy trì lòng tin trong mọi hoàn cảnh, và trước mọi khó khăn chúng ta phải tự hỏi: ”Điều gì đã xảy ra vậy? Chúng ta đã làm gì? Có lẽ vì cung cách hành xử của chúng ta mà Thiên Chúa đã thử thách chúng ta, bằng cách làm cho chúng ta sống thảm cảnh này chăng? Hay có lẽ để dạy cho chúng ta một bài học để chúng ta học chấp nhận Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh chăng?” Lòng tin không chỉ có trong các lúc hạnh phúc, nhưng nó phải hiện hữu cả trong thời điểm của tai ương nữa. Vì thế, sứ điệp mà tôi muốn nhắn gửi đó là sứ điệp của lòng tin, nó có nghĩa là chịu đựng, kiên nhẫn và khoan nhượng làm thành tính cách và các nhân đức của một tín hữu đích thật. Tôi yêu cầu các anh em hồi khoan nhượng và kiên nhẫn, để Thiên Chúa đem lại hòa bình và đoàn kết xã hội cho chúng ta.

Hỏi: Đã có nhiều lời kêu gọi thánh chiến được đưa ra, nhất là từ nước Mali, Imam nghĩ sao?

Đáp: Vâng, tôi biết lời kêu gọi thánh chiến bên Mali trên các địa chỉ trên mạng, nhưng tôi tự hỏi: thánh chiến chống lại ai? Đó là câu hỏi tôi tự đặt ra: bảo vệ người hồi, nhưng mà chống lại ai? Bởi vì một cách nòng cốt các tín hữu hồi được các tín hữu kitô che chở trong các nhà thờ của họ. Đa số người hồi tìm thấy sự chở che nơi các tu sĩ kitô, tin lành và công giáo, nhưng đa số là bởi các tín hữu công giáo. Vậy thì ra đi ném bom ở đâu? Trong chính các nhà thờ đã che chở các người hồi giáo à? hay là sách nhiễu chính các tu sĩ kitô đã che chở các tín hữu hồi à? Thật sự đó không phải là Hồi giáo mà Thiên Chúa đã phó thác cho chúng ta. Thiên Chúa đã phó thác cho chúng ta một Hồi giáo hòa bình, khoan nhượng và nhẫn nhục, chịu đựng trong tất cả mọi thứ thách. Tôi nghĩ rằng các tín hữu hồi chúng tôi đang đứng trước các khó khăn, bởi vì chúng tôi đã lựa chọn sự thinh lặng đồng lõa; chúng tôi đã không bao giờ tố cáo, trong cộng đoàn của chúng tôi, các lạm dụng, các cung cách hành xử của các người anh em trong lực lượng Seleka. Chúng tôi đã không lãnh lấy trách nhiệm của chúng tôi. Và do đó, ngày nay chúng tôi gặt các hậu qủa mà Thiên Chúa đã gửi tới cho chúng tôi. Vì thế chúng tôi phải duyệt xét lại các thái độ của chúng tôi và hành động theo đó, xin lỗi Thiên Chúa về tất cả những điều liên quan tới chúng tôi, để Thiên Chúa giúp chúng tôi cùng với những người khác tái lập sự gắn bó xã hội. Nếu trong lúc này chúng tôi mất đi niềm tin của mình, thì tình trạng sống của chúng tôi sẽ không thể tốt đẹp hơn: chúng tôi có nguy cơ gặp hết thảm họa này tới thảm họa khác, mặc dù các cố gắng của cộng đồng quốc tế. Trước lương tâm của chúng tôi chính chúng tôi trước hết phải tu họp nhau lại, hòa giải với nhau, để trợ giúp cộng đồng quốc tế lo lắng cho tình trạng sống của chúng tôi.

** Sau cùng là một vài ý kiến của mục sư Nicolas Grékoyamé-Gbangou, Chủ tịch các Giáo Hội Tin Lành Trung Phi.

Hỏi: Thưa mục sư, tại Trung Phi có ”dân quân kitô” không?

Đáp: Đã không có dân quân kitô nào tại Trung Phi cả. Các người thuộc lực lượng chống Balaka là các băng đảng tự vệ tại các làng, và giờ đây vì bắt buộc họ phải biến thành dân quân, để chống lại và ngăn chặn lực lượng Seleka. Không thể nói tới ”dân quân kitô”.

Hỏi: Mục sư có thể trực tiếp nói chuyện với các người này không?

Đáp: Họ hiện diện ở đó rải rác trong khu phố của chúng tôi, và chúng tôi tìm cách làm cho họ trở về với lý trí của họ, để giúp họ hiểu rằng thật ra chỉ có dân chúng là bị thiệt thòi, và điều quan trọng là cần phải ngưng sự thù nghịch.

Hỏi: Tình hình thê thảm trên bình diện an ninh và thực phẩm. Mục sư cầu mong điều gì?

Đáp: Chúng tôi nghĩ rằng cộng đồng quốc tế sẽ lắng nghe tiếng gào thét đau đớn của chúng tôi và của những người đang ở trong các hoàn cảnh khó khăn, và vì thế mau chóng can thiệp để giải quyết tình trạng của những người di tản trong nội địa cũng như những người đã ở lại nhà nhưng sống trong tình trạng nguy hiểm. Chúng tôi nghĩ cần phải tái lập an ninh một cách nhanh chóng, với sự trợ giúp của Liên Hiệp Quốc và tất cả những người thiện chí. Những ai có nhiệm vụ trợ giúp các người gặp khó khăn phải nhanh chóng làm điều đó.

(RG 26-3-2014̣)

Linh Tiến Khải – Vatican Radio
 

Đức Thánh Cha và Hồng Y đoàn liên đới với các tín hữu bị bách hại

Đức Thánh Cha và Hồng Y đoàn liên đới với các tín hữu bị bách hại

VATICAN. ĐTC và Hồng Y đoàn cầu nguyện và liên đới với các tín hữu Kitô bị bách hại và nhân dân các nước đang chịu đau khổ vì bạo lực và xung đột.

Trong tuyên ngôn công bố hôm 21-2-2014, với sự chấp thuận của ĐTC và ĐHY Sodano, niên trưởng Hồng Y đoàn, Cha Lombardi SJ, Giám đốc Phòng báo chí Tòa Thánh nói rằng:

”Trong công nghị ngoại thường, ĐTC và Hồng Y đoàn đã dâng lên Chúa lời khẩn nguyện đặc biệt cho đông đảo các tín hữu Kitô tại nhiều nơi trên thế giới, ngày càng trở thành nạn nhân của những hành động bất bao dung và bách hại. ĐTC và các Hồng y muốn tái bày tỏ lời cam đoan cầu nguyện cho những người đang chịu đau khổ vì Tin Mừng, đồng thời khuyến khích họ tiếp ục kiên vững trong đức tin và thành tâm tha thứ cho những kẻ bách hại mình, noi gương Chúa Giêsu.

”ĐTC và các Hồng Y cũng nghĩ đến những quốc gia, trong giai đoạn này, đang bị xâu xé vì những xung đột nội bộ, hoặc bị những căng thẳng trầm trọng làm thương tổn sự sống chung bình thường giữa dân chúng, như tại Nam Sudan hoặc tại Nigeria, nơi liên tục có những vụ khủng bố giết người, làm cho nhiều nạn nhân vô tội thiệt mạng, trong một bầu không khí càng càng bị dư luận dửng dưng. Trong giờ phút này, thảm trạng diện ra tại Ucraine làm cho người ta lo âu đặc biệt, ĐTC và các Hồng Y cầu mong mọi hành vi bạo lực sớm chấm dứt và tái lập hòa hợp và hòa bình.

”Cũng vậy, tình trạng xung đột kéo dài ở Siria tiếp tục gây lo âu rất nhiều, dường như người ta chưa tìm được một giải pháp hòa bình lâu dài, cũng như cuộc xung đột tại Cộng hòa Trung Phi, ngày càng lan rộng hơn. Sáng kiến của Cộng đồng quốc tế ngày càng trở thành điều cấp thiết để cổ võ hòa bình và hòa giải nội bộ, bảo đảm sự tái lập an ninh và nhà nước pháp quyền, để cho việc cứu trợ nhân đạo không thể thiếu được có thể đi đến với dân chúng.

”Rất tiếc là người ta nhận thấy nhiều cuộc xung đột hiện nay, được mô tả như những cuộc xung đột tôn giáo, nhiều khi người ta bảo đó là cuộc xung đột giữa người Kitô và Hồi giáo, trong thực tế đó là những cuộc xung đột trước tiên có tính chất bộ tộc, chính trị hoặc kinh tế.

”Về phần mình, Giáo Hội Công Giáo lên án mọi hình vi bạo lực được thực thi nhân danh việc thuộc về một tôn giáo, và Giáo Hội sẽ không quên tiếp tục dấn thân cho hòa bình và hòa giải, qua cuộc đối thoại liên tôn và nhiều hoạt động từ thiện bác ái, hằng ngày mang lại sự trợ giúp và an ủi cho những người đau khổ ở các nơi trên thế giới. (SD 21-2-2014)

G. Trần Đức Anh OP chuyển ý (Vatican Radio)